หลังจากที่ Jodie Comer นักแสดงสาวชาวอังกฤษได้ปิดฉาก บอกลาบทบาท Villanelle นักฆ่าที่ทำให้ทุกคนหลงรักและทำให้เธอเป็นที่รู้จักจากซีรีส์ Killing Eve ไปช่วงเดือนเมษายนที่ผ่านมา “ที่จริงฉันว่า ฉันสามารถเล่นเป็นวิลลาแนลล์ได้ตลอดไปเลยนะ แต่มันคงเป็นเวลาที่เหมาะแล้วที่จะยุติบทบาทนี้”
หลังจากนั้นไม่นานผลงานที่โจดี้ทุ่มเวลาและทุ่มความสามารถอย่างเต็มกำลังอย่าง ละครเวทีเรื่อง Prima Facie ที่เปิดตัว ณ โรงละคร Harold Pinter Theater ที่ลอนดอน ซึ่งตัวเธอเองเผยว่าก่อนหน้าจะได้รับบทนี้เธอเคยถอดใจกับบทบาทในโรงละครไปแล้ว “ช่วงที่ฉันโตมา ฉันไปออดิชั่นที่โรงละครหลายครั้งเลยล่ะ แต่ก็ได้รับคำตอบว่า ฉันไม่ได้เรียนหรือฝึกมาเพื่อละครเวที ซึ่งมันก็ลดความมั่นใจของฉันไปเหมือนกัน” แต่หลังจากละครเวที one woman show เรื่องนี้ ที่เธอรับบทเป็น Tessa และต้องครองเวทีคนเดียว ดำเนินเรื่องราวแบบ monologue เป็นเวลา 1.40 ชั่วโมงโดยไม่มีการพัก ได้ออกสู่สายตาผู้ชม ผู้ชมและนักวิจารณ์ต่างพูดเป็นเสียงเดียวกันว่า นี่คือหนึ่งในละครเวทีที่ควรค่าแก่การชมสักครั้งในชีวิต และไม่น่าแปลกใจเลยหากในปี 2023 จะมีชื่อ Jodie Comer เข้าชิงรางวัล Olivier Award Shortlist สำหรับ Best Theatre Actress ด้วย ซึ่งบทวิจารณ์แต่ละสำนักพูดถึงละครเวทีเรื่องนี้ว่าอย่างไรบ้าง เราได้รวบรวมและเรียบเรียงมาให้ทุกคน ไม่ว่าคุณจะเป็นแฟนคลับของโจดี้ หรือคนที่กำลังสนใจละครเวทีเรื่องนี้จากช่องทางใดก็ตาม เชิญติดตามกันได้เลย
ถ้าคุณคิดว่า โจดี้ โคเมอร์ เป็นนักแสดงที่เก่งบนจอแล้วล่ะก็ ฝีมือของเธอน่าทึ่งอย่างที่สุดเมื่อคุณได้ชมการแสดงแบบสดๆ บนละครเวที
The On-Screen Community
ละครเวทีจากปลายปากกาของ Suzie Miller ที่จะพาผู้ชมไปสำรวจถึงช่องโหว่ทางกฎหมายในเรื่องของการล่วงละเมิดทางเพศ (Sexual Assault) ผ่านสายตาของ Tessa Ensler ซึ่งวินาทีที่โจดี้ปรากฏตัวบนเวที คุณจะไม่สามารถละสายตาจากเธอขณะที่กำลังอธิบายกระบวนการยุติธรรมคู่ไปกับความบ้าบิ่นที่เธอต้องมาปกป้องผู้กระทำผิดที่เล่าด้วยความคอเมดี้ จนกระทั่งเกิดเหตุการณ์กับตัวเองที่ทำให้เธอสงสัยในกระบวนการทั้งหมดที่เธอเคยเชื่อถือ ด้วยเรื่องราวที่เดินเรื่องอย่างเร็ว เสริมด้วยเสียงซาวน์แทรกจาก Rebecca Lucy Taylor การกำกับของ Justin Martin ที่ ทั้งฉาก แสงสี และเทคนิคต่างๆ ทุกสิ่งเหล่านี้มารวมกัน แทบจะไม่มีจังหวะให้ผู้ชมหายใจเลย
สามารถพูดได้ว่าละครเรื่องนี้จะเป็นการเปิดประเด็น เพื่อถกกันเกี่ยวกับกฎหมายและความเข้าใจในเรื่องการยินยอมสมยอมทางเพศ (sexual consent) มากขึ้น ซึ่งจะจบการรีวิวนี้โดยไม่พูดถึงโจดี้คงไม่ได้ หลังจากที่ Killing Eve ตอนสุดท้ายได้ออนแอร์ ก็อาจคิดได้ว่าเสียงการวิจารณ์ตอนจบ จะมากลบผลงาน West End ชิ้นนี้ของเธอ แต่มันกลับให้ผลตรงกันข้าม เพราะนี่เป็นเครื่องพิสูจน์กับแฟนๆแล้วว่า โจดี้สามารถมอบการแสดงที่ดีอื่นๆ นอกเหนือจากบทของ Villanelle ได้เช่นกัน และจากมุมมองส่วนตัว นี่คืองานที่ดีที่สุดที่พวกเราเคยเห็นจากเธอ แล้วมันน่าตื่นเต้นว่ามีความสามารถอะไรอีกที่เธอยังซ่อนไว้จากเรา โดยภาพรวมแล้ว นี่คือค่ำคืนที่ฉันจะไม่ลืม
Photography Helen Murray
ทันทีที่การแสดงเริ่ม โจดี้ โคเมอร์ สามารถสะกดทุกสายตาและทำผู้ชมเกือบลืมหายใจตลอด 100 นาทีของการแสดง
Lost in the theater land
การจะเลือกนักแสดงหญิงเพียงคนเดียวมานำแสดงใน West End ไม่ใช่เรื่องง่าย ต้องอาศัยความกล้าอย่างมากที่จะฝากทั้งการแสดงไว้ในมือนักแสดงเพียงคนเดียว แต่โจดี้ โคเมอร์ถือเป็นข้อยกเว้น เพราะการแสดงของเธอสามารถสะกดผู้ชม และทำให้ตื่นเต้นตลอดการแสดงจนนั่งตัวไม่ติด
อย่างที่ทราบกันว่าตัวละครเทสซ่ามาจากชนชั้นกลางที่พยายามอย่างหนักเพื่อทำให้ตัวเองมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น โจดี้จึงใช้สำเนียงสเกาซ์ของตัวเองเพื่อให้เหมาะกับภูมิหลัง สลับกับการพูดสำเนียงอังกฤษมาตรฐานในขณะที่ตัวละครว่าความ หรือเมื่อที่ต้องการให้ตัวเองเป็นที่ยอมรับในสังคม ซึ่งการสลับสำเนียงแบบนี้ทำให้ผู้ชมเข้าใจและตามเรื่องได้ง่ายว่าเธอกำลังพูดอยู่กับใคร สถานการณ์ไหน โดยไม่เกิดความสับสน
แต่ประเด็นสำคัญที่จะมองข้ามไม่ได้เลยคือ การชี้ให้เห็นถึงจุดสำคัญ หลักการพื้นฐาน และช่องโหว่ของกระบวนการยุติธรรม ซึ่งอันที่จริงควรเป็นสิ่งที่เราทุกคนสามารถยึดถือและเชื่อมั่นได้มากที่สุด มิลเลอร์ตั้งคำถามว่าทำไมผู้รอดจากเหตุการณ์นี้ ต้องขึ้นให้การอธิบาย แจกแจงรายละเอียดในสิ่งที่นับว่าเป็นประสบการณ์ที่เลวร้ายที่สุดของตัวเองต่อหน้าทุกคนในการพิจารณาคดี อีกทั้งกระบวนการดังกล่าวกินเวลายาวนาน และส่วนใหญ่มักจบลงที่คำตัดสินว่า “จำเลยไม่มีความผิด” เหตุเพราะส่วนใหญ่ ทุกคนต่างกล่าวโทษที่ตัวเหยื่อว่า “ดูการแต่งตัวของเธอสิ ดูการใช้ชีวิตของเธอสิ” นี่แหละคือช่องโหว่แผลใหญ่ของกระบวนการ เหมือนกับคำพูดของเทสซ่าว่า “ทำไมถึงกลายเป็นฉันเองที่ถูกไต่สวน”
Monologue ปิดท้ายเรื่องนับเป็นหนึ่งในการแสดงที่ดีที่สุดที่ฉันเคยสัมผัส มันทั้งดิบทั้งตรงประเด็น นี่เป็นผลพวงมาจากบทที่ดีของมิลเลอร์ผนวกกับการสื่ออารมณ์ผ่านโคเมอร์ ฉันมั่นใจว่าเราจะได้เห็นชื่อของโจดี้ที่งาน Oliviers และเมื่อการแสดงนี้ไปถึงบรอดเวย์ (มีกำหนดในปี 2023) ชื่อของเธอจะถูกเสนอในรางวัล Tony ด้วยเช่นกัน
Photography Helen Murray
อีกครั้งที่โจดี้ใช้ความสามารถทั้งหมดทุ่มทั้งร่างกายและวิญญาณ เพื่อทำให้ผู้ชมประหลาดใจกับความพังของระบบกฎหมาย
London Thertre
โจดี้เคยรับบทตีแผ่ เสนอความจริงเกี่ยวกับการทำงานของรัฐบาลในช่วง covid-19 ผ่านบทบาทของ Sarah, Care Home Worker จากเรื่อง Help มาแล้ว ซึ่งนั่นส่งให้เธอได้รับรางวัล BAFTA ตัวที่สองมาครอง ครั้งนี้ในบทเทสซ่าสำหรับ Prima Facie นับเป็นอีกครั้งที่เธอทุ่มเททั้งร่างกายและจิตวิญญาณเพื่อทำให้เราตระหนักถึงความพังของระบบกฎหมายที่มักถูกมองข้าม
ด้วยความทะเยอทยาน ความชอบที่จะเอาชนะ ชอบที่จะเป็นผู้คุมเกมทำให้เทสซ่าเก็บสถิติว่าความชนะต่อเนื่องมาอย่างยาวเหยียด โดยเธอที่เชื่ออย่างสุดใจว่า ในฐานะของทนายฝั่งจำเลยตัวเองได้หยิบยื่นสิทธิความเป็นมนุษย์ให้กับชายที่ถูกกล่าวหาว่ากระทำการล่วงละเมิดทางเพศ เพราะไม่ใช่หน้าที่ของเธอในการแสวงหาสิ่งที่เรียกว่า “ความจริง (Truth)” แต่เป็นการเสนอเรื่องราวของลูกความในเวอร์ชั่นที่ดีที่สุด ที่เธอเรียกว่า “Legal truth” ต่างหาก นี่คือสิ่งที่เราสัมผัสได้ตั้งแต่เริ่มการแสดง
แต่แล้วความทะนงเหล่านั้นเริ่มเลือนหาย เมื่อเธอกลายเป็นเหยื่อของการถูกล่วงละเมิดเสียเอง เหตุการณ์น่าสะเทือนใจนี้ทำให้เธอมองระบบเปลี่ยนไป จนต้องหันกลับมาตั้งคำถามถึงกระบวนการที่เคยยึดมั่น ข้อหักล้างที่เคยใช้เพื่อลดความน่าเชื่อถือของโจทก์ สิ่งเหล่านั้นก็หวนกลับมาทำร้ายเธอเอง สำหรับตัวบทละครต้องยอมรับว่า มิลเลอร์กล้ามากที่เขียนให้ตัวละครตื่นตัวถึงความพังของกฎหมาย ก็ต่อเมื่อได้เจอกับตัวเอง ซึ่งอาจจะดูเป็นตัวเลือกที่ดราม่า แต่การแสดงของโคเมอร์พิสูจน์ให้เห็นว่า เธอทำสิ่งนี้ให้เกิดขึ้นได้ โจดี้บอกเล่าเรื่องราวโดยไม่ได้ร้องขอความสงสารหรือขอความเห็นใจ แต่ก็ยังทำให้ผู้ชมเข้าใจในสิ่งที่เธอต้องพบเจอ
ความจริงที่เลี่ยงไม่อาจเลี่ยงได้หลังจากที่เหยื่อตัดสินใจแจ้งความคือ เหยื่ออาจต้องพบกับเจ้าหน้าที่บางคนที่ไม่ใส่ใจในรายละเอียด ทำให้ต้องขุดคุ้ยเรื่องราวที่อยากจะลืมขึ้นมานับครั้งไม่ถ้วน, อัยการมีอำนาจจะตัดสินและพิจารณาว่าจะยุติไม่ส่งเรื่องฟ้องต่อศาล หากเห็นว่าไม่สมควร โดยไม่ได้ขึ้นกับความต้องการของเหยื่อเลย, ไหนจะความล่าช้าระหว่างกระบวนการ จากสถิติล่าสุดระยะเวลาเฉลี่ยตั้งแต่แจ้งความจนถึงวันตัดสินคดีใช้เวลาประมาณ 1020 วันหรือร่วม 2 ปีครึ่งที่ผู้รอดชีวิตต้องรอ รวมถึงความเป็นไปได้ที่ค่อนข้างจะริบหรี่ที่จำเลยจะรับสารภาพว่าตนกระทำผิดจริง
นี่เองคือความไม่เหมาะของระบบที่ใช้รองรับเหยื่อที่พยายามใช้ชีวิตก้าวผ่านเหตุการณ์เลวร้าย แต่ต้องต่อสู้ภายใต้กรอบตรรกะอันเลือดเย็นของกระบวนการยุติธรรมที่นิยาม “ความจริง” จากมุมมองปิตาธิปไตย ซึ่งประเด็นทั้งหมดนี่แฝงอยู่ในละครเวทีเรีื่องนี้
“จงมองทางซ้ายของคุณ มองทางขวาของคุณ เพราะผู้หญิง 1 ใน 3 เคยประสบกับเหตุการณ์การล่วงละเมิดทางเพศไม่ทางใดก็ทางหนึ่ง 37% ในนั้นถูกข่มขืน และหลังจากแจ้งความดำเนินคดีมีเพียง 1.3% ของจำเลยเท่านั้นที่ถูกตัดสินว่ามีความผิด”
หลังจากปิดม่านแสดงวันสุดท้ายไปเมื่อ 18 มิถุนายนที่ผ่านมา นี่เป็นเพียงตัวอย่างบทวิจารณ์ที่กล่าวถึงละครเวที Prima Facie ที่เราหยิบมาฝากกัน ยังมีอีกหลายแหล่งที่ไม่ได้รวมด้วยเพราะกระแสตอบรับดีมากจนตามแปลไม่หวาดไม่ไหว ในช่วงเดือนกรกฎาคมบางประเทศมีโอกาสนำบันทึกการแสดงสดเข้าฉายในโรงภาพยนตร์อีกด้วย
รายงานวันที่ 23 สิงหาคม สรุปว่า National Theatre Live’s Prima Facie มีรายได้รวมปัจจุบันเกือบ 4 ล้านปอนด์ ซึ่งหากจัดอันดับภาพยนตร์เข้าฉายที่มีรายได้รวมมากที่สุดใน UK และ Ireland เรื่องนี้อยู่อันดับที่สองเป็นรองเพียงแค่ National Theatre Live’s Fleabag ในปี 2019 ของ Phoebe Waller-Bridge เท่านั้น
Prima Facie เป็นอีกสื่อทรงพลังที่ย้ำเตือนว่าบางสิ่งต้องถูกเปลี่ยน “On the face of it, something has to change”
สำหรับแฟนๆ ชาวไทย ต้องอยู่แบบมีความหวังและติดตามกันต่อว่าในอนาคตจะสามารถนำบันทึกการแสดงสดมาเข้าฉายในบ้านเราได้หรือไม่ แต่สำหรับคนที่รอไม่ไหว สามารถสั่งซื้อบทละครเรื่องนี้มาอ่านกันก่อนได้ที่ https://primafacieplay.com/shop/ หรือ Book Depository
Sources:
- https://charotardaily.com/killing-eve-star-jodie-comer-makes-an-astounding-west-end-debut-in-powerful-play-that-tackles-sexual-assualt/
- https://deadline.com/2022/04/killing-eve-star-jodie-comer-makes-an-astounding-west-end-debut-in-powerful-play-that-tackles-sexual-assualt-1235009920/
- https://lostintheatreland.co.uk/review-prima-facie-harold-pinter-theatre/
- https://monstagigz.com/2022/04/16/theatre-review-prima-facie-starring-jodie-comer-at-the-harold-pinter-theatre/
- https://primafacieplay.com/
- https://redlionchambers.co.uk/rlc-in-conversation-with-actress-jodie-comer/
- https://www.independent.co.uk/arts-entertainment/theatre-dance/features/prima-facie-suzie-miller-jodie-comer-b2068312.html
- https://www.londontheatre.co.uk/reviews/prima-facie-review-harold-pinter-theatre-jodie-comer
- http://www.onscreencommunity.co.uk/prima-facie-review-monologue-queen-jodie-comer-reigns-supreme-in-powerful-one-woman-show/
- https://www.theguardian.com/stage/2022/apr/22/prima-facie-harold-pinter-theatre-jodie-comer-suzie-miller-sexual-assault-courtroom-legal-drama-roundtable