Lesbian Visibility Week สัปดาห์แห่งการเฉลิมฉลอง สร้างความตระหนักรู้ และซัพพอร์ตเลสเบี้ยน ไบเซ็กชวล ทรานส์เจนเดอร์ และเควียร์ เพื่อยกย่องคนชายขอบ เป็นกระบอกเสียง และเชิดชูผู้หญิงทุกคนและนอนไบนารี่จากชุมชน ให้เป็นที่รับรู้ เข้าใจ และสร้างพื้นที่ปลอดภัยให้กับทุกคน ในแต่ละปีจะจัดตรงกับสัปดาห์สุดท้ายของเดือนเมษายนนั่นเอง
เพราะการมองเห็นที่ดี ไม่ควรมีแค่เพียงสัปดาห์เดียว
หากพูดถึงการมองเห็น การเปิดกว้างสำหรับพื้นที่ให้กับผู้มีความหลากหลายทางเพศ ในปัจจุบันนี้เราจะเห็นได้ว่ามีพื้นที่เพิ่มมากขึ้น ไม่ว่าจะเป็นพื้นที่บนสื่อ การทำงาน อุตสาหกรรมบันเทิง หรือแม้กระทั่งผ่านบทเพลงต่างๆ เป็นต้น และแม้ว่าจะมีการเปิดพื้นที่ให้เป็นจำนวนมากแล้วก็ตาม แต่ก็ยังคงมีคำถามที่ไม่เหมาะสม การให้ข้อมูลหรือการสร้างภาพจำที่ส่งผลต่อการเหมารวมต่อคนในชุมชน โดยเฉพาะชุมชนแซฟฟิค ที่วันนี้เราอยากจะหยิบมาพูดถึงกันเป็นหลัก นอกเหนือจากการสร้างภาพจำที่ส่งผลต่อการเหมารวมคนในชุมชนแซฟฟิคแล้ว ยังรวมไปถึงการกีดกันกลุ่มคนที่ดูไม่เป็นเลสเบี้ยนพอให้ออกจากชุมชนนี้อีกด้วย
แล้วเราจำเป็นที่จะต้องพูดถึงแค่ในเฉพาะสัปดาห์นี้เท่านั้นหรือ?
ความเป็นจริงคือ ไม่ เราไม่จำเป็นที่จะต้องพูดถึงหรือให้ข้อมูลเฉพาะแค่ในสัปดาห์นี้เท่านั้น แต่เราสามารถทำได้ในทุกๆ วัน เพื่อให้สื่อและสังคมทำความเข้าใจในตัวของพวกเราแต่ละคนได้อย่างดี อย่างน้อยก็ไม่สร้างความเข้าใจแบบเหมารวม และไม่สร้างคำถามที่ไม่เหมาะสมจนทำให้รู้สึกอึดอัดและไม่ปลอดภัยได้ รวมไปถึงเพิ่มพื้นที่ปลอดภัยให้กับชาวแซฟฟิคและผู้ที่กำลังค้นหาตัวเอง เพื่อให้พวกเรารู้สึกปลอดภัยและมั่นใจได้ว่า สังคมและโลกใบนี้ยังมีพื้นที่ให้สำหรับเขาอย่างแท้จริง
ภาพจำเหมารวมส่งผลเสียต่อชุมชนแซฟฟิค
ภาพจำเหมารวม หรือ Stereotype คือทัศนคติที่ถูกสร้างขึ้นมาจากประสบการณ์ที่เคยเจอ ไม่ว่าจะเป็นประสบการณ์ผ่านการพบปะ หรือแม้กระทั่งผ่านสื่อที่ได้เสพ จนกลายเป็นมาตรฐานในการตัดสินและเชื่อว่าคนที่เป็นแบบเดียวกันนั้น จะต้องเหมือนกันหมด (ซึ่งการเหมารวมนั้นสามารถเป็นได้ทั้งในเรื่องของเชื้อชาติ ศาสนา การเมือง เพศ กลุ่มคนชายขอบ เป็นต้น) และส่วนมากมักมาพร้อมกับอคติที่ก่อขึ้นมาและส่งผลให้เกิดความไม่ยุติธรรม และยิ่งไปกว่านั้น อาจจะทำให้เกิดการตัดสินไปก่อน การแบ่งแยก ไปจนถึงการเลือกปฏิบัติ ความขัดแย้ง และความเกลียดชังต่อตัวบุคคลได้
สำหรับในชุมชนแซฟฟิคนั้น การสร้างภาพจำเหมารวมสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งจากคนที่ไม่ใช่แซฟฟิค และคนในชุมชนด้วยกันเอง ไม่ว่าจะเป็นเพราะการขาดประสบการณ์ ความไม่เข้าใจ การไม่เปิดใจ ไปจนถึงสื่อที่สร้างภาพจำและหล่อหลอมขึ้นมา จนกลายเป็นส่วนหนึ่งที่ทำให้เกิดการเหมารวมขึ้น และทำให้เกิดการกีดกันคนบางกลุ่มออกจากชุมชน อีกทั้งยังส่งผลและมีอิทธิพลต่อชาวแซฟฟิค รวมไปถึงความปลอดภัยในการเป็นตัวของตัวเองอีกด้วย
ภาพจำเหมารวมแซฟฟิคนั้นมีอยู่หลายอย่างด้วยกัน บางอย่างดูเหมือนจะเป็นเรื่องเล่นๆ แต่อันที่จริงแล้ว อาจจะส่งผลต่อคนกลุ่มมากในชุมชนโดยที่ไม่รู้ตัวก็ได้เช่นกัน
ถ้าไม่สาวไปเลยก็ต้องแมนสุดๆ
ภาพจำเหมารวมที่เห็นกันได้อย่างชัดเจนผ่านสื่อช่องทางต่างๆ คือการที่ว่าเลสเบี้ยนจะต้องมีความเป็นผู้หญิง (feminine) หรือความเป็นผู้ชาย (masculine) อยู่ในตัวสูงมากๆ ทั้งในเรื่องของ gender expression หรือการแสดงออกถึงอัตลักษณ์ทางเพศ (ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ SOGIESC) ทั้งในส่วนของการแต่งกาย ทรงผม น้ำเสียง ภาษากาย ภาษาพูด เป็นต้น ซึ่งการเหมารวมในลักษณะนี้เห็นได้อยู่บ่อยครั้ง และในหลายๆ ครั้งก็มาจากคนในชุมชนเลสเบี้ยนด้วยกันเอง จนทำให้เกิดการกีดกันคนอื่นๆ ออกไป
ความเป็นจริงแล้ว ไม่ว่าคุณจะมีการแสดงออกถึงอัตลักษณ์ทางเพศในรูปแบบใด ก็ไม่สามารถบอกถึงรสนิยมทางเพศของคุณได้ และนั่นก็เป็นสิ่งสำคัญที่เราไม่สามารถไปกำหนดหรือบอกได้ว่าใครเป็นเลสเบี้ยน ใครเป็นแซฟฟิค จากการแสดงออกของพวกเขา เพราะเมื่อหันไปมองยังคนที่รักต่างเพศ พวกเขาต่างก็มีรูปร่างหน้าตา การแต่งกายที่แตกต่างกันออกไป มีความสนใจและงานอดิเรกที่ไม่เหมือนกัน คนในชุมชนผู้มีความหลากหลายทางเพศเองก็เช่นเดียวกัน การเหมารวมในเรื่องของการแสดงออกถึงอัตลักษณ์ทางเพศจึงเป็นสิ่งที่ไม่ควรทำอย่างเด็ดขาด
ผู้หญิงสองคนรักกัน = เลสเบี้ยน
เช่นเดียวกับบทความอื่นๆ บนเว็บไซต์ ที่พยายามบอกอยู่เสมอว่า เราไม่ควรที่จะเหมารวมว่าเมื่อผู้หญิงสองคนรักกัน พวกเขาจะเป็นเลสเบี้ยนโดยทันที
เพราะว่าการที่พวกเขาอยู่ในความสัมพันธ์แบบผู้หญิง เดทกับผู้หญิง ก็ไม่ได้หมายความว่าเขาจะดึงดูดแค่กับผู้หญิงเพียงอย่างเดียว เนื่องจากภายใต้อัตลักษณ์ใหญ่อย่างแซฟฟิคนั้น ผู้หญิง ผู้หญิงข้ามเพศ และนอนไบนารี่ที่มีความเป็นหญิง ต่างมีรสนิยมทางเพศที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งใต้ร่มของแซฟฟิคก็มีรสนิยมทางเพศแยกย่อยอยู่ภายในนั้นเป็นจำนวนมาก ไม่ว่าจะเป็น เลสเบี้ยน ไบเซ็กชวล แพนเซ็กชวล เควียร์ เนปทูนิก เป็นต้น ซึ่งการเรียกรวมว่าเป็นคู่รักเลสเบี้ยน อาจจะกลายเป็นการลบอัตลักษณ์ของพวกเขาไปโดยปริยาย
จากผลสำรวจเมื่อปี 2020 ของ Varsity หนังสือพิมพ์อิสระของนักศึกษามหาวิทยาลัยเคมบริดจ์ เผยว่ามีแค่เพียง 33% เท่านั้น ที่รู้สึกสบายใจที่จะเรียกตัวเองว่าเป็นเลสเบี้ยน และเกือบ 70% รู้สึกสบายใจที่จะเรียกว่าเป็นเกย์
นอกจากนี้แล้ว ไม่ใช่ว่าทุกคนจะรู้สึกสบายใจกับคำว่าเลสเบี้ยน และนั่นก็ไม่ได้หมายความว่าเขาเกลียดกลัวเลสเบี้ยน เขาอาจจะรู้สึกว่า เขาไม่สบายใจและไม่ได้รู้สึกเป็นส่วนหนึ่งกับชุมชนเลสเบี้ยน แต่เขาอาจจะนิยามตัวเองว่าเป็นเกย์ เป็นเควียร์ หรือคำนิยามอื่นที่เข้ากับเขาก็ได้นั่นเอง
เลสเบี้ยนเกลียดผู้ชาย
วาทกรรมที่ว่าเลสเบี้ยนเกลียดผู้ชายนั้นไม่เป็นความจริง เลสเบี้ยนไม่ได้เกลียดผู้ชาย แต่ปัญหาหลักๆ ของคำที่ว่า เลสเบี้ยนเกลียดผู้ชาย อาจจะมาจากพฤติกรรม หรือประสบการณ์ที่ไม่ดีที่แต่ละคนอาจจะเคยพบมา จนทำให้พวกเขาอาจจะรู้สึกไม่สบายใจเมื่ออยู่กับผู้ชายก็เป็นได้
รวมไปถึงในหลายๆ ครั้งแล้ว จะเห็นได้ว่ามีการเฟติช*เลสเบี้ยนในกลุ่มของผู้ชาย ที่มองว่าผู้หญิงสองคนรักกัน มีเพศสัมพันธ์กัน เป็นเรื่องบันเทิงสำหรับพวกเขา ไม่ว่าจะเป็นการชมผ่านสื่อ หรือการเปิดเผยอย่างโจ่งแจ้งในชีวิตจริงหรือบนโซเชียลมีเดีย ที่สร้างความกระอักกระอ่วนและความรู้สึกไม่ปลอดภัยให้กับเลสเบี้ยน หรือแม้กระทั่งผู้หญิงด้วยกันเองก็ตาม
พฤติกรรมของเหล่าผู้ชายที่เห็นได้ผ่านข่าวสาร สื่อ หรือแม้กระทั่งโซเชียลมีเดีย อาจจะเป็นหนึ่งในประสบการณ์ที่ทำให้หลายๆ คนรู้สึกไม่สบายใจเมื่ออยู่ร่วมกับผู้ชาย โดยที่พวกเขาไม่จำเป็นจะต้องเป็นผู้หญิงหรือเป็นแซฟฟิคก็ตาม และด้วยสังคมปิตาธิปไตยที่ครอบกรอบเอาไว้อย่างแน่นหนา อีกทั้งยังรวมไปถึงความไม่ปลอดภัยจากการถูกคุกคามทางเพศด้วย
เลสเบี้ยนไม่รวมทรานส์
หลายครั้งที่มีการพูดถึงเลสเบี้ยนหรือแซฟฟิค ยังมีส่วนหนึ่งที่ยังกีดกันผู้หญิงข้ามเพศและนอนไบนารี่ที่มีความเป็นหญิงออกจากกลุ่มเลสเบี้ยนอยู่บ่อยครั้ง บ้างก็บอกว่าเขาไม่ใช่ผู้หญิง บ้างก็บอกว่าไม่เข้ากับอัตลักษณ์เลสเบี้ยน และจนแล้วจนรอดเราก็อาจจะเรียกได้ว่าเป็น Transphobia ที่เกลียดกลัวคนข้ามเพศ หรือร้ายกว่านั้นคือเป็น TERF** ไปซะเอง ทั้งที่พวกเขาต่างเป็นคนชายขอบและถูกกีดกันออกจากสังคมไม่ต่างกัน
อันที่จริงแล้ว ผู้หญิงข้ามเพศและนอนไบนารี่เองก็อยู่ใต้ร่มแซฟฟิคเช่นเดียวกันกับผู้หญิง และไม่ทำให้ตัวตนเลสเบี้ยนถูกลบไปอย่างแน่นอน พวกเขาคือส่วนหนึ่งของชุมชน และไม่จำเป็นที่จะต้องพิสูจน์ให้ใครเห็นว่าพวกเขาเป็นผู้หญิงจริงๆ หรือมีประสบการณ์ร่วมกับผู้หญิงจริงๆ
สำหรับ Lesbian Visibility Week ในปีนี้ หวังว่าโลกใบนี้เปิดพื้นที่ให้กับแซฟฟิคมากขึ้น รวมไปถึงทุกอัตลักษณ์ เพื่อโลกที่ปลอดภัย และพื้นที่ที่เปิดกว้างสำหรับทุกคนอย่างแท้จริง
*เฟติช หรือ Fetish คือ ความปรารถนา ความคลั่งไคล้ทางเพศ ที่เกิดขึ้นจากสิ่งเร้ารอบตัวทั้งที่มีชีวิตและไม่มีชีวิต
เฟติชเลสเบี้ยน คือ ความคลั่งไคล้ทางเพศเมื่อเห็นเลสเบี้ยน
** TERF หรือ Trans-Exclusionary Radical Feminist คือ เฟมินิสต์หัวรุนแรงที่กีดกันคนข้ามเพศ หรือเรียกง่ายๆ ว่าเป็น Transphobia ไม่ยอมรับตัวตนและประสบการณ์ของคนข้ามเพศและนอนไบนารี่ และรวมไปถึงกลัวว่าพวกเขาจะเข้ามาแย่งทรัพยากรและพื้นที่ของผู้หญิง รวมไปถึงอ้างว่าเป็นกลุ่มผู้ชายที่แฝงตัวเข้ามาทำร้ายหรือคุกคามผู้หญิงอีกด้วย
อ่านบทความเพิ่มเติมเกี่ยวกับแซฟฟิค
– ทำความรู้จัก Sapphic ร่มคันใหญ่ของหญิงรักหญิง
– L with the T จะมีเลสเบี้ยนต้องมีทรานส์
– ทำความรู้จัก Bi Visibility Month คืออะไร? เดือนสำคัญแห่งการตระหนักรู้ถึงตัวตนของไบ
Sources:
- https://hellokhunmor.com/สุขภาพทางเพศ/เฟติช-fetish-ความคลั่งไคล้ทางเพศที่มีต่อวัตถุและอวัยวะ/
- https://patient.info/news-and-features/debunking-lesbian-stereotypes-and-myths
- https://urbancreature.co/stereotype-threat/
- https://www.lesbianvisibilityweek.com/
- https://www.stonewall.org.uk/lgbtq-facts-and-figures
- https://www.stonewall.org.uk/sites/default/files/lgbt_in_britain_home_and_communities.pdf
- https://www.thepinknews.com/2020/04/26/lesbian-facts-questions-cats-men-short-hair-sex/
- https://www.unlockmen.com/7-sexual-fetishes/
- https://www.varsity.co.uk/lifestyle/19492